تحلیل و مدلسازی عوامل مؤثر بر استفاده موتورسواران از کلاه ایمنی، مطالعه موردی: شهر مشهد

استفاده از کلاه ایمنی یکی از مهم ترین راهکارهای کاهش آسیبهای احتمالی موتورسواران در تصادفات ترافیکی است. با وجود اینکه 12 سال از تصویب قانون استفاده از کلاه ایمنی در ایران می‏گذرد، نرخ استفاده از آن در میان موتورسواران بسیار کم بوده و در شهر تهران حدود 30 درصد گزارش شده‏است. این پژوهش به بررسی مؤلفه‏ها و عوامل مؤثر در استفاده از کلاه ایمنی در میان موتورسواران شهر مشهد بر مبنای داده‏های گردآوری شده از طریق مصاحبه‏ پرداخته است. از تحلیل مؤلفه‏های اصلی برای کاهش ابعاد داده‏ها و پی بردن به مؤلفه‏های رفتاری مؤثر در موتورسواران بر استفاده از کلاه ایمنی و از لوجیت دوگانه برای توصیف آماری استفاده از کلاه ایمنی تاکید شد. هنجارها و باورها به استفاده از کلاه ایمنی، رفتارهای ناایمنی ترافیکی و آگاهی از قوانین راهنمایی و رانندگی به عنوان مؤلفه‏های رفتاری مؤثر در استفاده از کلاه ایمنی شناسایی شدند. سابقه موتورسواری و متوسط مدت زمان موتورسواری روزانه از ویژگی‏های موتورسواران است که بر تمایل موتورسواران به استفاده از کلاه ایمنی تأثیرگذار هستند. نتایج مدلهای تحلیل رفتاری نشان می‏دهد اعمال قانون، استفاده از برنامه‏های فرهنگی، تأثیرگذاری بر هنجارهای اجتماعی و نگرش موتورسواران نسبت به استفاده از کلاه ایمنی و برنامه‏های آموزشی ویژه برای موتورسواران که مرتکب تخلفات خطرناک ترافیکی می‏شوند، به ترتیب اولویت، مهم ترین راهکارهای افزایش تمایل به استفاده از کلاه ایمنی در بین موتورسواران است.